سیمای زندگی امام جعفر صادق(علیه السلام)
نویسنده: محمد تقی صرفی پور
تولد:
تولد این امام در روز دوشنبه هفدهم ربیع الاولی سال هشتاد وسه‌هجری در مدینه واقع شد.مادرش اُم‌ّ فروه وپدرش امام باقر(علیه السلام) بوده‌است.
نام مبارکش،جعفر والقابش،صادق،صابر،فاضل‌وطاهر بوده وکنیه اش‌ابوعبدالله است.در سن سی ودوسالگی به مقام امامت رسید وسی وسه‌سال مقام امامت را به عهده داشت.عاقبت در سن شصت وپنج سالگی‌بدست منصور دوانقی بشهادت رسید.مرقد شریفش در قبرستان بقیع‌است.
مذهب شیعیان ومذهب اهل بیت(علیهم السلام) به نام جعفری مزیّن شده است‌زیرا آن حضرت از فرصتها استفاده کرد وعلم اهل بیت(علیهم السلام) را که از زمان‌رحلت پیامبر،مورد ظلم قرار گرفته بود،منتشر کرد وشاگردان زیادی‌تربیت نمود ودرمحضرش چهارهزار نفر حاضر می شدند.
عبادت ومکارم اخلاق امام صادق(علیه السلام)
مالک بن انس گفت: حضرت از سه حال بیرون نبود.یا روزه بود ویا مشغول عبادت بود ویابذکر خدا مشغول بود.او از بزرگان عابد واز عظیم‌ترین زاهدان بود.
ابان بن تغلب‌گوید: خدمت امام درحالیکه مشغول نماز بود،رسیدم.ذکرهای رکوع وسجده‌اورا شمردم، از شصت بار بیشتربود.
«عبدالله بن سنان می گوید:به امام صادق(علیه السلام) عرضکردم:پسرعموئی‌دارم که هرچه با او می پیوندم او از من می بُرد! لذا من تصمیم گرفته ام که‌اگر از من بُرید منهم از او ببُرم.بمن اجازه می فرمائید که منهم با او قطع‌رابطه کنم؟ فرمود:اگر با او ارتباط داشته باشی واو از تو ببُرد،خدای‌عزّوجل شمارا باهم می پیوندد.واگر تو از او ببُری واو هم از تو ببُرد،خدااز هر دوی شما ببُرد.» بحارج74
«شخصی به امام صادق(علیه السلام)گفت:همسایه‌ای دارم که اهل غنااست.وقتی من برای قضاء حاجت به دستشوئی می‌روم ، برای شنیدن ازصداهای غنای همسایه،بیشتر می‌مانم!آیا این اشکال دارد؟
امام فرمود: نباید بیشتر بمانی که خدا فرموده است:همانا گوش وچشم‌ودل مورد سؤال واقع می‌شوند.«اسراء36»
او گفت:گویا تاکنون این آیه را نشنیده بودم وانشاءالله توبه می‌کنم!
امام فرمود:حال بلند شو ونماز بخوان که گناهت بزرگ است واگر درچنین حالی اجلت رسیده بود،خیلی برایت بد بود»9-
علم امام صادق(علیه السلام)محقق حلی درکتاب معتبر نوشته است که:
از امام صادق(علیه السلام)در زمینه علوم آنقدر منتشر شده است که عقلها به‌حیرت می‌افتد. فقط یک نفر راوی ازحضرت ، سی هزار روایت از امام‌نقل کرده است.همچنان که خود امام فرمود: ابان بن تغلب از من سی‌هزار حدیث نقل کرده است.
معلّی بن خنیس می‌گوید: دیدم که امام صادق(علیه السلام) با کیسه‌ای بردوش به جائی می‌رود.اجازه گرفتم‌که ایشان را همراهی کنم.با حضرت به محله فقراء رفتیم وامام بربالای‌سرآنان که همگی درخواب بودند ، مقداری غذا می‌گذاشت. من پرسیدم‌که اینها شیعه هستند؟امام فرمود: اگر شیعه بودند که ما هرچه داشتیم‌حتی نمکمان را با آنها نصف می‌نمودیم.«منتهی الامال ج2 ص244»
ابوجعفر خثعمی گوید: امام صادق(علیه السلام)کیسه‌ای پول بمن داد و فرمود: این را به فلان سید بده ولی نگو چه کسی آن را داده است.
منهم آن را به شخصیکه امام معرفی کرده بود دادم. اوگفت:خدا جزای‌خیر به این کسیکه همیشه بمن کمک کند، بدهد ولی جعفربن محمدحتی یک درهم هم بمن کمک نمی‌کند!«منتهی الامال ج2ص244»
«امام ششم(علیه السلام):عده‌ای به محضر پیامبر آمدند وگفتند: ما عازم مسافرت‌به شام هستیم. بما سخنی بیاموز!حضرت فرمود: شب هنگام،هرکجابرای استراحت توقف نمودید ، وقتی به بستر رفتید،قبل ازخواب،تسبیح فاطمه(علیها السلام) وآیة الکرسی را بخوانید که شمارا از هر چیزی‌حفظ می‌کند.
آنها رفتند وهنگام خواب دستور حضرت را بکار بستند.در آن حوالی‌راهزنانی بودند که این عده را زیر نظر گرفته ومنتظر بودند که شب بشودوبه اینها دستبرد بزنند.وقتی شب شد یکی از راهزنان برای آگاهی ازموقعیت مسافرین، به محل استراحت آنان آمد ولی غیر از دیوار بلندی‌که دور تا دور آن محل را فرا گرفته بود،چیزی ندید!برگشت واین قضیه‌رابه راهزنان خبر داد.راهزنان سخن اورا قبول نکرده وگفتند:تو آدم‌ضعیفی هستی واز ترس این حرف را می‌زنی! امّا وقتی خود به محل‌آمدند وآن دیوار بلند را دیدند،بناچار برگشتند.
فردا صبح باز به آن محل رفتند وازدیوارخبری نبود ومسافرین آنجابودند.راهزنان از مسافرین پرسیدند:شما دیشب کجابودید؟گفتند:همین جا!راهزنان گفتند:دیشب ما آمدیم ولی جز دیواربلندی چیزی ندیدیم!قصة شما چیست؟آنان گفتند:پیامبر بما سفارش‌کرده است که شب قبل از خواب، تسبیح فاطمه(علیها السلام) وآیة الکرسی را بخوانیم وماهم همینکار را کردیم.راهزنان گفتند:شما آزادید وبه هرکجاکه می‌خواهید بروید که بخدا سوگند!ما هرگز شمارا تعقیب نمی‌کنیم و بدانید که تازمانیکه بدستور پیامبرتان عمل می‌کنید ، هیچ راهزنی‌نمی‌تواند بشما آسیب برساند!»ص336
«روایت شده که در وقت سوار شدن به کشتی این دعا را بخوانند:بسم‌اللّه المَلِک الحق‌ّ وماقدروا اللّه حق‌ّ قدره والارض جمیعاً قبضته یوم‌القیلمة والسماوات مطویات‌ٌ بیمینه.سبحانه وتعالی عما یشرکون.بسم‌اللّه مجراها ومُرساها.ان‌ّ ربّی لغفورٌ رحیم‌ٌ.»
«عده‌ای مهمان‌ِ امام صادق(علیه السلام)شدند.حضرت از آنها خوب پذیرائی‌نمودوموقعی که می‌خواستند بروند،امام برای آنها توشه سفر تهیه‌دید.ولی وقت خارج شدن آنها،به غلامانش فرمود:موقع رفتن در بردن‌ِ بارهایشان کمک نکنید! آنها در هنگام خداحافظی به امام گفتند:یا بن‌رسول اللّه!تو خوب از ماپذیرائی نمودی واموالی بما بخشیدی ! ولی چرابه غلامانت دستور دادی که در بردن بارها مارا کمک نکنند؟امام فرمود:ما خاندانی هستیم که به رفتن مهمان کمک نمی‌کنیم.»
جسارت به مادر
ابامهزم گوید:شبی ازخدمت امام صادق(علیه السلام)مرخص شدم وبه همراه مادرم به خانه‌ام‌در مدینه می‌رفتیم.در بین راه بامادرم مشاجره کردم ومن به او تندی‌نمودم!
روزبعد وقتی خدمت امام رفتم،امام فرمود:ای ابامهزم!بین تو ومادرت‌چه پیش آمد؟آیا شب گذشته به او تندی نمودی؟آیا نمی‌دانی که‌شکمش محل سکونت تو ودامنش محل استراحت تو وسینه‌اش ظرف‌نوشیدنی تو بوده است؟
گفتم:آری!
فرمود: هیچگاه براو تندی نکن!«بحارج4ص72»
***
«شخصی خدمت امام ششم(علیه السلام)آمد واز درد وزخم معده شِکوه کرد.امام‌فرمود:صبحانه وشام بخور! ولی دربین این دو چیزی نخور!که خدا درتوصیف غذاخوردن اهل بهشت می‌فرماید: لهم رزقهم فیها بُکرة ًوعشیّاً یعنی: صبح وشام به رزق الهی مشغولند.»
زنده شدن پرندگان ذبح شده!
یونس بن ظبیان می‌گوید:
باعدة زیادی در خدمت امام صادق(علیه السلام)بودیم که شخصی سؤال کرد:یابن رسول الله ! پرندگانیکه در قرآن آمده،در آن جائیکه خطاب به‌ابراهیم(علیه السلام)فرموده است:(«خُذ اربعة‌ً من الطیر فصُرهن‌َّ الیک ثم‌ّاجعل علی" کل‌ّ جبل‌ٍ منهن‌ّ جزءاً»یعنی: چهارپرنده را ذبح کرده‌وگوشتشان را باهم مخلوط کرده وهر قسمتی را بر سرکوهی بگذار!)
آیا از یک نوع بودند یا باهم فرق داشتند؟
امام فرمود: می‌خواهید مثل آن معجزه را بشما نشان بدهم؟همه‌گفتیم:آری!
امام دستورداد که طاوس وباز وکبوتر وکلاغی را آوردند وآنها را ذبح‌کردند وباهم مخلوط کرده، در چهار طرف اطاق گذاشتند.سپس امام‌ابتدا طاوس را صدازدند! ناگاه اجزایش از چهارگوشه جدا شده وبهم پیوستند وزنده شد.سپس کلاغ ودوتای دیگر را زنده کرد.«حدیقة‌الشیعة»
سخنانی از امام صادق(علیه السلام)
1-«شاکر به شخصی گویند که خدارا بر هرنعمتی که به او داده از قبیل‌خانواده وثروت،شکر گوید وحقوق الهی نسبت به اموالش را ادا نماید.»
2-«خدا رحمت کند شیعیان مارا که از زیادی گِل ما خلق شدند وبا آب‌محبت ما خمیر مایه شده‌اند.در شادی ما شاد ودر عزای ما عزادارند.»
3-«درهرنفس کشیدنی یک شکر بلکه هزارشکر وبیشترلازم است‌وپائین‌ترین درجة شکر آنست که نعمت را فقط از خدا بداند وبه آنچه‌خدابه او داده راضی باشد وخدارا با نعمتش معصیت نکند(مثلاً باچشم‌گناه نکند)ودرامر ونهی الهی با نعمت خدا با خالق خود مخالفت‌ننماید.پس درهرحالی بندة شکرگذار خداباش، تاخدارا در هرحالی‌کریم بیابی.»
4-«مَثَل دنیا مثل آب دریاست که هرچه بیشتر از آن می‌نوشید، بیشترتشنه می‌شوید!»
5-«هرگاه یکی از شما بیاد نعمتی از نعمتهای خداوند عزوجل‌ّافتاد،پیشانیش رابرای شکرگزاری،بر روی خاک بگذارد.واگر سواره‌بود،پیاده شود وسجده کند.واگر بخاطر انگشت نماشدن نمی‌تواند پیاده‌شود،پیشانیش را برزین اسب(درزمان مافرمان ماشین) بگذارد واگراینهم نشد،پیشانیش را برکف دست بگذارد وخدارا برنعمتهایش شکرکند.»
6-«عذاب کسیکه نطفه اش را در رحِم‌ِ زن نامحرم بریزد از همه بیشتراست.»
7-«فردی مقداری آب می‌خورد وبا آن بهشت برایش واجب‌می‌شود.زیرا موقع نوشیدن آب وقتی ظرف آب را نزدیک دهانش‌می‌برد ، بسم الله می‌گوید. سپس مقداری می‌خورد وحمدمی‌کند. دوباره می نوشد وحمد می‌کند . برای بارسوم مقداری می‌نوشد وحمد الهی‌می‌کند.بوسیلة این یک بسم الله وسه بار حمد ، بهشت برا یش واجب می‌شود.»
8-«ای میسر! اگر می خواهی عمرت زیاد شود به پدر ومادرپیرت نیکی‌کن.»
9-«مراد از علمی که پیامبر فرمود که طلب آن علم برهر مرد و زنی‌واجب است،علم تقوی ویقین است.»وعلامه مجلسی در توضیح علم‌تقوی ویقین می‌نویسد:مراد از علم تقوی،علم به واجبات ومحرمات‌وتکالیف است ومراد از علم یقین،علم به اصول دین واعتقادات‌می‌باشد»
10-«خدا می‌داند بنده‌اش چه می‌خواهد ولی دوست دارد که حاجتهاگفته شود.»
11-«دعای مخفی معادل هفتاد دعای آشکار است»
12-«خواندن قرآن از روی مصحف باعث تخفیف عذاب پدر ومادراگرچه کافرباشند، می‌شود»
13-«صلة رحم‌باعث تأخیر اجل وزیاد شدن ثروت وایجاد محبت دربین خانواده می شود»
14-«زن قابل ارزش گذاری نیست! نه خوبش و نه بدش. امّا زنهای‌خوب ارزششان طلا و نقره نیست، بلکه او از طلا و نقره بالاتر است. وامّا زنهای بد، ارزششان خاک هم نیست! خاک از او بهتر است.»
15-«شخصی از امام صادق(علیه السلام)پرسید:آشکار نمودن نعمت که خدابدان در آیه«وامّا بنعمت ربّک فحدّث»آمده چیست؟ فرمود:لباس تمیز بپوشد. بوی خوش استعمال نماید.خانه‌اش را سفیدکاری کند.درب‌خانه‌اش را جاروب نماید.»
16-«یکی از عوامل فشار قبر،اهمیت ندادن به طهارت ونجاست است»
خبیث‌ترین مخلوق خدائ ، غنا است.وبدترین مخلوق خدا غنا است که باعث فقر ونفاق می‌شود.»
17-«خانه‌ای که در آن‌غنا باشد،از فاجعه ایمن نمی‌باشد ودعا در این‌خانه مستجاب نمی‌شود وملائکه به این خانه وارد نمی‌گردند.»
18-«فحش دادن ظلم است وظالم در آتش جهنم است»
19-«در عیب رفیقت تعجیل نکن شاید خدا اورا بیامرزد وبر عیبهای‌خود ایمن نباش شاید بخاطر آن عذاب شوی!»
20-«امام صادق(علیه السلام)در تفسیر آیة«پیامبران را به ناحق می‌کشند»فرمود:بخدا سوگند!پیامبران را با شمشیر نکشتند،بلکه اسرار آنان‌را فاش کردند وآنهاکشته شدند.»
21-«اصل حُسن ظن از حُسن ایمان وسالم بودن دل است که هرکه رامی‌بیند پاک وخوب می‌پندارد واحتمال حیاء وامانت وصیانت وراستی‌به او می‌دهد.»
22-«خوردن وآشامیدن وپوشیدن وازدواج وسوار مرکب شدن اگر بامیانه روی باشد،حلال والاّ حرام است چون خدادر سوره انعام‌آیه141فرموده است:اسراف نکنید که خدا مسرفین را دوست ندارد.»
هرساختمانی که بیش از مقدار نیاز باشد،درآخرت وبال گردن صاحبش‌می‌شود»
23-«عده‌ای از شیعیان نزد امام صادق(علیه السلام) بودند که امام سه بار سوگندخورد: بخدای کعبه سوگند! و فرمود: اگر بین موسی(علیه السلام) و خضر(علیه السلام) بودم‌به آنها می‌گفتم که من از آنها عالم‌ترم. و به آنهامطالبی را که نمی‌دانستند،می‌گفتم. زیرا به موسی(علیه السلام) و خضر(علیه السلام)، علم گذشته داده شد. ولی علم‌آینده تا قیامت را نمی‌دانستند. ولی ما این علم را از رسولخدا(صلی الله علیه واله) به‌ارث برده‌ایم. »
24-«اسحاق بن عمار از امام صادق(علیه السلام)راجع به مردیکه لباسهای‌مختلفی دارد وچندتای از آنان را برای پوشاندن بدن خود وچندتا برای‌زینت کردن وشیک شدن قرار داده آیا اسراف است؟فرمود:خیراسراف‌نیست! زیرا خدا در قرآن فرموده است:هرکه زندگیش وسعت داردباندازة توانائیش خرج کند«طلاق7»»
25-«درخانه‌ای که طفلی وجود دارد، با همسر خود مقاربت نکنید،که‌آن طفل زناکار می‌شود و یا فرزندیکه بدنیا می‌آید ، زناکار می‌شود.»
26-«دزدها سه دسته‌اند.اول کسیکه زکات نمی‌دهد.دوم کسیکه مهرزنش را نمی‌پردازد.سوم کسیکه قرض کرده ولی قرضش را نمی‌پردازد.»
27-«اگر شخصی چشمش به زنی نامحرم بیافتدواز اوچشم بردارد وبه‌آسمان نظر کند ویا چشم خودرا ببندد، هنوز چشم برهم نزده که خداوندحورالعینی به او تزویج کند.»
28-«شخصی به امام صادق(علیه السلام)گفت:من دوست دارم بازنی ازدواج‌کنم.ولی پدرم مایل است،بازنی دیگر ازدواج کنم.حضرت فرمود:با آنکه‌خود دوست می‌داری ازدواج نما و آنکه پدرت‌می‌خواهد را رها نما!»
29-«چهار چیز از چهار چیز سیر نمی‌شوند:زمین از باران،چشم ازنگاه،زن از مرد وعالم از علم!»
30-«اسحاق بن عمّار از امام ششم(علیه السلام)پرسید:حق‌ّ زن بر شوهر چیست؟
امام فرمود: مرد باید شکم همسرش را سیر کند.بدنش را بپوشاند.اگرنادانی کرد از او بگذرد.ابراهیم خلیل از تند خوئی ساره به‌خداوند شکایت کرد!خدا به او وحی کرد:زن همانند استخوان دنده‌است!اگر بخواهی راستش بکنی،می‌شکند واگر با او همچنان مداراکنی،از او بهره‌مند می‌شوی!»
شهادت امام جعفرصادق(علیه السلام)
درایام شهادت حضرت،شخصی خدمت امام مشرّف شد ومشاهده کرد که آن حضرت چنان لاغر وضعیف شده است که‌گویا جز سر نازنینش،هیچ از آن بزرگوار باقی نمانده است!او بادیدن این صحنه به گریه افتاد.امام به او فرمود:چرا گریه می‌کنی؟گفت:چگونه نگریم درحالیکه شمارا به این حال می بینم!
فرمود:چنین مکن!همانا هرچه برای مؤمن پیش بیاید،خیراست واگر اعضای او بریده شوند،بازهم برای او خیراست!واگر مالک شرق وغرب شود، برای او خیر است.
از کنیز امام نقل شده است که:درحال احتضار حضرت، نزدش بودم که حال اغماء به امام دست داد وبیهوش شد.وقتی بهوش‌آمد، فرمود:به حسن بن علی افطس، هفتاد اشرفی بدهید ! به فلان وفلان هم همین مقدار بدهید!
من گفتم:می فرمائید به شخصی پول بدهند که با کارد بشماحمله کرد ومی خواست شمارا بکشد؟امام فرمود:می خواهی‌از کسانی نباشم که خدا بخاطر صلة رَحِم،آنان را مدح کرده‌ودروصف آنان فرموده است:والّذین یَصِلون مااَمرَاللّه‌ُ بِه‌ِاَن‌ْ یُوصَل‌َوَیَخْشون‌َرَبَّهَم وَیَخافُون‌َ سُوءَالحِساب«رعد21»یعنی:«مؤمنین آنانی هستند که به آنچه خدا امر به صلة آن‌نموده است،صله می کنندوبخاطر سختی حساب روز جزاء،از خدا می ترسند.»
سپس فرمود:ای سالمه!بدرستیکه خداوند بهشت را خلق کردوآنرا خوشبو گردانید،بطوریکه بوی آن از مسیر دوهزار سال ، بمشام می رسد! ولی عاق والدین وقطع کنندة رحم، بوی‌بهشت را احساس نمی کنند!
ابوبصیر می گوید:بعد از شهادت امام جعفرصادق(علیه السلام) ، نزد ام‌ّحمیده رفتم.دیدم او می گرید.منهم به گریه افتادم.او گفت:درهنگام شهادت امام صادق(علیه السلام)امر عجیبی پیش آمد!امام‌چشمهای خودرا گشود وگفت: هرکسیکه بین من واو ،خویشی‌وقرابتی است،را نزد من جمع کنید! همه جمع شدند.آن جناب نگاهی به آنان انداخت وفرمود : اِن‌َّ شفاعتنا لاتنال مستخفاًبالصلوة!یعنی:شفاعت ما به کسیکه نماز را سبک بشمارد، نمی‌رسد!«منتهی الامال»
منبع: زندگی الگوهای نورانی
نیمه شعبان، شب مبارکی است؛ زیرا ولادت باسعادت امام زمان أرواحنا له الفداء در سحر این شب در سال دویست و پنجاه و پنج هجری قمری واقع شده و باعث مزید شرافت این شب مبارک گردیده است .
به گزارش راسخون به نقل از خبرگزاری حوزه، درآستانه فرارسیدن نیمه شعبان و میلاد با برکت منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله الاعظم (عج) اعمال وارده دراین شب با عظمت را منتشر می‌کند.
نیمه شعبان ،شب بسیار مبارکى است (از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده که: از حضرت امام محمد باقر علیه السلام درخصوص فضیلت شب نیمه شعبان سوال شد و فرمود :آن شب بعد از لیلة القدر افضل شبها است ودر آن شب خداوند به بندگانش فضل خود را عطا مىفرماید و مىآمرزد ایشان را به من و کرم خویش پس سعى و کوشش کنید در تقرب جستن به سوى خداى تعالى، از جمله برکات این شب مبارک آن است که ولادت باسعادت حضرت امام زمان أرواحنا له الفداء در سحر این شب، در سال دویست و پنجاه و پنج هجری قمری واقع شده و باعث مزید شرافت این شب مبارک گردیده، لذا براى این شب چندین عمل است که در ادامه می‌آید:
* غسل
باعث تخفیف گناهان مىشود
* احیاء این شب همراه با نماز، دعا و استغفار
چنانچه امام زین العابدین(علیه السلام) انجام می‌دادند و در روایت است، هر که این شب را احیا دارد در روزى که دلها بمیرند دل او نخواهد مرد.
* زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام)
افضل اعمال این شب و باعث آمرزش گناهان است و هر که خواهد با او مصافحه کند، روح صد و بیست و چهار هزار پیغمبر در این شب وی را زیارت کنند: و اقل زیارت آن حضرت آن است که، پشت بام رفته، به جانب راست و چپ نظر کند، سپس سر به جانب آسمان بلند کرده، آن حضرت را به این کلمات زیارت نماید .
السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
افراد در هر کجا که باشد، در هر وقت آن حضرت را به این کیفیت زیارت کند، ثواب حج و عمره براى او نوشته شود.
* [دعاى اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا هَذِهِ وَ مَوْلُودِهَا]
خواندن این دعا که شیخ و سید نقل کردهاند، به منزله زیارت امام زمان صلوات الله علیه است:
اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا [هَذِهِ] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِکَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتِی قَرَنْتَ إِلَى فَضْلِهَا فَضْلًا فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ وَ لَا مُعَقِّبَ لِآیَاتِکَ نُورُکَ الْمُتَأَلِّقُ وَ ضِیَاؤُکَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فِی طَخْیَاءِ الدَّیْجُورِ الْغَائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ کَرُمَ مَحْتِدُهُ وَ الْمَلَائِکَةُ شُهَّدُهُ وَ اللَّهُ نَاصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ إِذَا آنَ مِیعَادُهُ وَ الْمَلَائِکَةُ [فَالْمَلَائِکَةُ] أَمْدَادُهُ سَیْفُ اللَّهِ الَّذِی لَا یَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذِی لَا یَخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذِی لَا یَصْبُو مَدَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ وُلَاةُ الْأَمْرِ وَ الْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ مَا یَتَنَزَّلُ [یَنْزِلُ] فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ أَصْحَابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ تَرَاجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلَاةُ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى خَاتِمِهِمْ وَ قَائِمِهِمْ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوَالِمِهِمْ اللَّهُمَّ وَ أَدْرِکْ بِنَا أَیَّامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیَامَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ وَ اکْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ وَ بِحَقِّهِ قَائِمِینَ وَ مِنَ السُّوءِ سَالِمِینَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ* وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى [وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى] سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الصَّادِقِینَ وَ عِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ وَ احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ یَا أَحْکَمَ الْحَاکِمِینَ
* [دعاى اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ]
شیخ از اسماعیل بن فضل هاشمی روایت کرده که گفت: حضرت صادق(علیه السلام) این دعا را به من آموخت تا آن را در شب نیمه شعبان بخوانیم:
اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِیءُ الْبَدِیعُ لَکَ الْجَلَالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْأَمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الشُّکْرُ وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
* این دعا را بخواند چون حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) در این شب آن را مىخواندند:
اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِکَ مَا یَحُولُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِکَ وَ مِنْ طَاعَتِکَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ رِضْوَانَکَ وَ مِنَ الْیَقِینِ مَا یَهُونُ عَلَیْنَا بِهِ مُصِیبَاتُ الدُّنْیَا اللَّهُمَّ أَمْتِعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا وَ قُوَّتِنَا مَا أَحْیَیْتَنَا وَ اجْعَلْهُ الْوَارِثَ مِنَّا وَ اجْعَلْ ثَارَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا وَ لَا تَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لَا تَجْعَلِ الدُّنْیَا أَکْبَرَ هَمِّنَا وَ لَا مَبْلَغَ عِلْمِنَا وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَیْنَا مَنْ لَا یَرْحَمُنَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
دعاى مذکور جامع و کامل بوده و خواندن آن در اوقات دیگر نیز غنیمت است، از عوالى اللئالى نقل شده که حضرت رسول(صلى الله علیه و آله) همیشه این دعا را مىخواندند.
* صلوات هر روز را که در وقت زوال مىخواند بخواند.
* دعاى کمیل که ورود آن در این شب است را نیز بخواند.
* [هر یک از تسبیحات اربعه را صد مرتبه] بخواند تا خداوند تعالى گناهان گذشته او را بیامرزد، حاجت‌هاى دنیا و آخرت او را نیز برآورده نماید.سُبْحانَ اللَّهِ و الْحَمْدُ لِلَّهِ* و اللَّهُ أَکْبَرُ و لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ*
* دو رکعت نماز
شیخ در مصباح از ابو یحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده که گفت: بمولاى خودم حضرت صادق علیه السلام گفتم که بهترین دعاها در این شب کدام است، فرمود هر گاه به جا آوردى نماز عشاء را، دو رکعت نماز بخوان؛ در رکعت اول حمد و سوره جحد که قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ و در رکعت دوم حمد و سوره توحید که قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ است را بخوان، سپس چون سلام دادى، بگو سُبْحانَ اللَّهِ* سى و سه مرتبه و الْحَمْدُ لِلَّهِ* سى و سه مرتبه و
اللَّهُ أَکْبَرُسى و چهار مرتبه پس بگو
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [یَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ [وَ] یَا مَنْ لَا تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ فَیَا لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ [عَنِّی] الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لَا بِشَیْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ
در ادامه به سجده مىروى و مىگویى: یَا رَبِ (بیست مرتبه) ، یَا اللَّهُ (هفت مرتبه)، لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ (هفت مرتبه)، ما شاءَ اللَّهُ (ده مرتبه)، لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ (ده مرتبه) در آخر صلوات بر پیغمبر و آل او علیهم السلام می‌فرستی و از خدا حاجت خود را طلب می‌کنی.
* در این شب إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ را بخواند
شیخ طوسى و کفعمى فرمودهاند که: در این شب دعای زیر را در هنگام سحر بعد از نماز شفع بخوانند.
إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَکَ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ الطَّالِبُونَ وَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایَا وَ مَوَاهِبُ تَمُنُّ بِهَا عَلَى مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِکَ وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایَةُ مِنْکَ وَ هَا أَنَا ذَا عُبَیْدُکَ الْفَقِیرُ إِلَیْکَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ فَإِنْ کُنْتَ یَا مَوْلَایَ تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعَائِدَةٍ مِنْ عَطْفِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفَاضِلِینَ وَ جُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِکَ وَ مَعْرُوفِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً إِنَّ اللَّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوکَ کَمَا أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی کَمَا وَعَدْتَ إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ
* دعاهایى را که شیخ و سید نقل کرده اند را نیز بخوانند:
بعد از هر دو رکعت نماز شب و شفع و بعد از دعاهاى وتر، دعاهایى را که شیخ و سید نقل کرده اند، بخوانند
* به جا آورد سجده ها و دعاهایى را که از رسول خدا(صلى الله علیه و آله) روایت شده است.
* نماز جناب جعفر را به جا آورد، چنان‌که شیخ از حضرت امام رضا(علیه السلام) روایت کرده است.
* نمازهاى این شب را که بسیار است به جای آورد از جمله نمازى که ابو یحیى صنعانى از حضرت باقر و صادق(علیهما السلام) و هم از آن دو بزرگوار سى نفر از کسانى که وثوق و اعتماد به ایشان است، روایت کرده اند، که آن دو بزرگوار فرمودند: هر گاه شب نیمه شعبان شد، پس به جا آور چهار رکعت نماز و بخوان در هر رکعت، حمد و قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ(صد مرتبه) پس چون فارغ شدى بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّی إِلَیْکَ فَقِیرٌ وَ مِنْ عَذَابِکَ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ اللَّهُمَّ لَا تُبَدِّلْ اسْمِی وَ لَا تُغَیِّرْ جِسْمِی وَ لَا تَجْهَدْ بَلَائِی وَ لَا تُشْمِتْ بِی أَعْدَائِی أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عِقَابِکَ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذَابِکَ وَ أَعُوذُ بِرِضَاکَ مِنْ سَخَطِکَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْکَ جَلَّ ثَنَاؤُکَ أَنْتَ کَمَا أَثْنَیْتَ عَلَى نَفْسِکَ وَ فَوْقَ مَا یَقُولُ الْقَائِلُونَ
و بدان که فضیلت بسیار براى خواندن صد رکعت نماز در این شب وارد شده در هر رکعت یک مرتبه حمد و ده مرتبه توحید.
منبع : مفاتیح الجنان
/2759/
باز بوی عطر نرگس بر فضای صبح طنین افکنده و بلبلان با صدای دل انگیز خویش همه را مبهوت خویش ساختند.گلی با ناز، نازنین تر شده و صورتش را با شبنم نقاشی کرده و سرخی عشق را با خنده ی مهرگونه اش تحویل همه می دهد؛حوریان با جامه های روشن و براق بر محمد و آل محمد صلوات می فرستند و آسمان پهنایش را آرایش به ابرهای آبی و سفید د اده است و قناری کنج قفس تنهایی اش را از یاد برده و آن قدر پایکوبی و بی قراری می کند که گوش باد را مرتعش ساخت.بازوان نسیم به قاصدک ها نوید جمعه را می دهندو تور نوری بی پایان فضای صبح را تسخیر نموده و ذراتش متبلور در فضا رقص کنان هردم زاد و متولد می شوند و کبوتر سفیدی با بالهای سفیدش در آسمان دور واژه انتظار چرخ می زند و به دنبال منجی ذکر خوش بوی <<اللهم عجل لولیک الفرج>> را می نوازد و دل من همچون بید ، از تپش هیجان جمعه می لرزد آقا ! ای کاش آمدنت را همه باور می کردند و ای کاش می شد کمی زود تر بیایی ،دل لاله های عاشق از نبودنت خون است و دیگر چشمی برای گریستن ندارند.به خدا نبودنت دلمان را ریپش ریش کرده و گناه صورت زیبای پاکی را شسته و فطرت خالص آدمی را چین و واچین ، حق و حقیقت پشت پرده شک و تردید محصور مانده و آه عطشناک یتیمی روی دلهای بی کس و کار ما سایه انداخته است . خورشید باید از پس ابر بیرون بیاید و چشمهای نابینای ما را درمان کند . آقا جان گناه زندگی پروانه ها را می سوزاند واگر توباشی دیگر پر پروانه بی کورسویی از نور در دل شب تا هجران نمی سوزد. آقا سوز سرمای بی کسی ، دستهای مهربان آدم ها را تاول زده و دردی جانکاه در پیکره آرامش پیچیده است. آقا جان ثروت وجاه طلبی مرید دلهای طمع کار شده و گرمای ملتهب حقارت بر فقر و تهی دستی طعن و گلایه می زند. مهدی جان (عج) بگو کی می آیی تا کوچه ها را آذین کنیم و عطر خوش وصل را بر پهنای باغ وصال بسراییم و خودستایی رنگ سبز را با مداد رنگی مهربانی ، بکشیم و نمناکی چشمان قناری را با دستمال نوید آمدنت پاک کنیم. دوباره غروب شده و دل ماتم زده ما در حسرت آمدنت بهانه از لحظه ها می گیرد . شاید دلتنگی غروب جمعه از بار شرمندگی چشمان منتظر ما باشد ولی بدان که دل دقایق همیشه به امید آمدنت می تپد.
برگرفته از کیهان 22 8
سلامتی و تعجیل در امر فرج مهدی فاطمه (عج)
صلوات
